vrijdag 11 juni 2010

Zen en de kunst van het componeren.


In 1974 verscheen Zen en de kunst van het motoronderhoud. Robert Pirsig beschreef hierin een reis van een vader en zijn zoon door de VS. Op zoek naar antwoorden op vragen als: Wat is leven en wat is het beste.

Het is ook een moderne versie van de Erlkönig-sage. De vader wordt tijdens de rit naar de stille oceaan achtervolgt door het spook van zijn vroegere zelf. Hij noemt hem Phaedrus, een briljante zoekende persoon die de weg naar krankzinnigheid had ingeslagen, in een inrichting werd opgenomen, stierf door electroshock behandelingen en nu terugkeert om hem opnieuw te halen.
Vader ziet ook bij zijn zoon, Chris, de eerste aanzetten tot krankzinnigheid en voelt hem wegglijden in de onvermijdelijke duisternis. Machteloos tegen het naderende onheil.

De Erlkönig-sage (de elfenkoning)is een ballade van Goethe uit 1782. Franz Schubert heeft het in 1815 op muziek gezet en is sindsdien een van zijn bekendste liederen.

Geniet er van!

Wat goed is, Phaedrus,
en wat niet goed is
Moeten wij iemand vragen ons dat te vertellen?



verteller:
Wer reitet so spät durch Nacht und Wind? Wie rijdt er zo laat door nacht en wind?
Es ist der Vater mit seinem Kind; Het is de vader met zijn kind
Er hat den Knaben wohl in dem Arm, Hij heeft zijn knaapje goed in zijn arm
Er faßt ihn sicher, er hält ihn warm. Hij houdt hem vast, hij houdt hem warm

vader:
"Mein Sohn, was birgst du so bang dein Gesicht?" Mijn zoon, waarom verberg je zo bang je gezicht?

Kind:
"Siehst Vater, du den Erlkönig nicht? Zie, Vader, jij de Elfenkoning niet?
Den Erlenkönig mit Kron' und Schweif?" De Elfenkoning met kroon en prachtigheden?

Vader:
"Mein Sohn, es ist ein Nebelstreif." Mijn zoon, het is een nevelsliert

Erlkönig:
"Du liebes Kind, komm, geh mit mir! Jij lief kind, kom mee met mij
Gar schöne Spiele spiel' ich mit dir; Heel leuke spelletjes speel ik met jou
Manch' bunte Blumen sind an dem Strand, Veel mooie bloemen zijn bij het strand
"Meine Mutter hat manch' gülden Gewand." Mijn moeder heeft veel gouden gewaden

Kind:
"Mein Vater, mein Vater, und hörest du nicht, Mijn vader, mijn vader, hoor je niet
Was Erlenkönig mir leise verspricht?" Wat de Elfenkoning me zachtjes belooft?

Vader:
"Sei ruhig, bleibe ruhig, mein Kind; Wees rustig, blijf rustig mijn kind
In dürren Blättern säuselt der Wind." In dorre blaadjes fluistert de wind

Erlkönig:
"Willst, feiner Knabe, du mit mir gehn? Wil, fijn knaapje, je met me gaan?
Meine Töchter sollen dich warten schon; Mijn dochters zullen al op je wachten
Meine Töchter führen den nächtlichen Reihn, Mijn dochters leiden de nachtelijke dans
Und wiegen und tanzen und singen dich ein." En wiegen en dansen en zingen je in

Kind:
"Mein Vater, mein Vater, und siehst du nicht dort Mijn vader, mijn vader, en zie je niet daar
Erlkönigs Töchter am düstern Ort?" Elfenkonings dochters in de duistere plaats?

Vader:
"Mein Sohn, mein Sohn, ich seh's genau: Mijn zoon, mijn zoon, ik zie het goed:
Es scheinen die alten Weiden so grau." Het schijnen de oude wilgen zo grijs.

Erlkönig:
"Ich liebe dich, mich reizt deine schöne Gestalt: Ik hou van je, mij bekoort je mooie gestalte
Und bist du nicht willig, so brauch' ich Gewalt." En ga je niet uit jezelf dan heb ik geweld nodig

Kind:
"Mein Vater, mein Vater, jetzt faßt er mich an! Mijn vader, mijn vader, nu valt hij me aan!
Erlkönig hat mir ein Leids getan!" Elfenkoning heeft me pijn gedaan!

verteller:
Dem Vater grauset's, er reitet geschwind, De vader lopen de rillingen over de rug, hij rijdt in hoog tempo
Er hält in den Armen das ächzende Kind, Hij houdt in zijn armen het kreunende kind,
Erreicht den Hof mit Müh' und Not; Bereikt de boerderij met moeheid en nood
In seinen Armen das Kind war tot. In zijn armen het kind was dood.

1 opmerking:

  1. "Erlkönig"uit de Duitse literatuurlessen. Ik herinner het me nog goed. Vreselijk vond ik het want het zei me helemaal niets. Ik kon het niet waarderen en begreep er ook niet vaal van.
    Maar nu op muziek en de tekst erbij, ja dat is toch mooi.
    Bedankt voor al je mooie klassieke fragmenten.
    groeten i.p.

    BeantwoordenVerwijderen