zondag 24 oktober 2010

De bronzen plak voor Bach


In Vrij Nederland vond ik een artikeltje van Martin Kaaij met als titel Beter dan Bach.

Oh ja?

In 1722 was de cantor van de Thomaskirche in leipzig overleden en er werd een procedure opgestart om een nieuwe cantor te vinden. Geheel eerlijk verliep de procedure niet omdat de kandidaten een stuk muziek moesten componeren maar de ene kandidaat een zondagsdienst kreeg toegewezen, een andere serieuze kandidaat een tweede kans kreeg en weer twee anderen moesten samen een dienst delen.
Onder de serieuze kandidaten bevond zich Johann Sebastian Bach. Helaas meende de sollicitatiecomissie dat twee andere componisten meer geschikt waren voor de baan. Telemann en Graupner. Telemann gebruikte de procedure om een conflict met zijn toenmalige werkgevers in Hamburg te beslechten.
Graupner wilde wel maar werd door de landgraaf van Darmstadt aan zijn contract gehouden. In zijn afwijzingsbrief beveelt Graupner spontaan Bach aan als zeer goede kanidaat. Dit was in die tijd zeer ongebruikelijk en geeft aan dat Graupner zeer bescheiden en integer was. Uiteindelijk kreeg de derde keus, Bach, op 5 mei 1723 de aanzienlijke functie van cantor in Leipzig. Graupner bleef de resterende 38 jaar van zijn leven aan het hof van Darmstadt.

Graupner was een productief componist maar zoals gezegd, ook zeer bescheiden. Hij had opdracht gegeven om al zijn werk na zijn dood te vernietigen. Er ontstonden echter problemen tussen zijn familie en de landgraaf, zijn werkgever, waardoor toch werk is bewaard gebleven in de plaatselijke universiteitsbibliotheek.
Misschien is zijn bescheidenheid ook de reden dat er geen afbeelding van Graupner is.

Zijn muziekhandschrift was buitengewoon mooi, volgens een bewonderaar leken het wel kopergravures.

Het is dit jaar 250 jaar geleden dat Christoph Graupner overleed.

Geniet er van.

vrijdag 15 oktober 2010

Itzhak, Yehudi en Bazzini

Het toeval wil dat ik een tijdje geleden werk tegenkwam van Antonio Bazzini en het toeval wilde ook dat ik een paar dagen geleden doorschakelde naar radio 4 toen daar datzelfde werk werd "gedraaid".
Bazzini (1818-1897) had bewonderaars onder de grote componisten van die tijd. Paganini zette hem aan om een muziekcarriëre te starten, Schumann en Mendelsohn waren erg onder de indruk van zijn talenten. In 1864 beëindigde hij zijn loopbaan als concertviolist tijdens een tour in Nederland. In 1873 werd hij benoemd tot docent compositieleer aan het conservatorium in Milaan. Hij gaf les aan onder anderen Pucini. Hij heeft veel geschreven van opera's, cantates en kamermuziek.
Bijgevoegd fragment is een redelijk bekend werk van Bazzini, La ronde des Lutins, de rondedans van de elfen.

Op het internet is een in mijn ogen zinloze discussie te lezen over wie de beste vertolking geeft, Menuhin of Perlman. Ik laat beide meesters maar aan het woord. Aan ons het oordeel.

Geniet er van!



zondag 10 oktober 2010


Tomaso Albinoni werd in 1671 geboren in Venetië als zoon van een papierhandelaar. Alhoewel hij al snel zangtalent toonde maar vooral ook met de viool goed overweg kon lag een muzikantentoekomst niet voor hem weggelegd omdat hij geen lid was van het muzikantengilde en het daarom voor hem verboden was om uitvoeringen te geven in Venetië. Albinoni stortte zich op het componeren. In 1709 overleed zijn vader. Deze had in zijn testament opgenomen dat Tomaso niet de plicht had om als oudste zoon "de zaak" over te nemen. Hierdoor kon Albinoni zonder lzorgen zich storten op de muziek.

Albinoni schreef als een van de eersten concerten voor hobo, een toen net geïntroduceerd instrument. Tot dan waren de concerto's vooral een zaak van strijkinstrumenten. Alhoewel Händel en Telemann ook al concerten voor hobo schreven werden de concerten van Albinoni als eerste uitgegeven.

Veel werk van Albinoni is in de loop der jaren verloren gegaan. Veel werk lag in de staatsbibliotheek in Dresden. Tijdens de bombardementen in 1945 is Dresden en ook zijn bibliotheek vrijwel van de kaart geveegd.

In 1945 vertrok de Milanese musicoloog Remo Giazotto naar het door bombardementen verwoestte Dresden om zijn biografie van Albinoni af te maken. Tussen de ruïnes vond hij een stuk van een manuscript. Alleen de baslijn en zes notenbalken melodie waren herkenbaar. Waarschijnlijk betrof het een langzaam deel van een trio sonate. Op basis van dit stukje muziek reconstrueerde Giazotto het, oh zo bekende, adagio. Wordt er over Albinomi geschreven of gesproken dan komt binnen de kortste tijd het adagio ter sprake maar Albinoni zou zich er waarschijnlijk zelf maar moeilijk in herkent hebben.

Geniet van het fragment.

vrijdag 1 oktober 2010

Finland!

In 1809 bevochten Zweden en Rusland elkaar over Finland. Na honderden jaren bij het Zweedse koninkrijk te hebben gehoord werd Finland veroverd door Rusland. 1863 kreeg Finland weer meer vrijheden maar deze werden in 1898 weer ingetrokken waarna 20 jaar werd geprobeerd om Finland meer "Russisch" te maken. Voor de Finnen zijn dit "de jaren van onderdrukking". In 1918 werd Finland, na de oktoberrevolutie in Rusland, onafhankelijk. Nog was het leed niet geleden. Finland belandde meteen in een burgeroorlog tussen communisten en conservatieven. In 1919 raakte Finland vervolgens weer slaags met Rusland om het gebied Karelië. In 1920 sloten Finland en Rusland dan toch vrede. In 1939 viel de Sovjet-Unie Finland weer binnen. Ondanks de krachtsverschillen kon Finland onafhankelijk blijven maar moest flinke delen van het land afstaan. Later viel Finland Rusland binnen (tegelijk met de Duitsers) om de gebieden terug te veroveren. In 1944 vocht Finland met de Duitsers om ze uit het noorden van het land te verjagen.

Jean Sibelius heeft in zijn muziek het onafhankelijke hart van Finland weten te leggen. Met name zijn symphonisch gedicht Finlandia, Kuolema (met de Valse Triste) en Karelia hebben bijna een heilige status in Finland.

Geniet er van.