BWV 565

Ik stond in een tamelijk drukke winkel toen ik links van me een telefoon hoorde gaan. Ik durf er een tientje om te verwedden dat de eigenaar van het mobieltje geen idee had van de oorsprong van de melodie maar het zonder twijfel wel kende, herkende, waardeerde als leuk deuntje en het vervolgens als ringtone had uitgekozen. Het is dan ook een beroemd stuk muziek. Hardrockfans weten dat Deep Purple het gebruikte als intro voor het nummer Highway star.

Bach schreef de Toccata en fuga in D mineur naar wordt aangenomen tussen 1703 en 1707 maar er is geen oorspronkelijke transcriptie teruggevonden. Een latere copie is de basis van het bekende werk. Het werk heeft de officiële classificatie BWV 565 (Bach-Werke-Verzeichnis 565) en is daarmee aan Bach toegeschreven.

Er blijft echter veel discussie over de oorsprong van deze compositie. Uit onderzoek zou blijken dat sommige structuren van het werk typerend zijn voor de periode na 1750. Het zou een latere componist zijn geweest die het werk heeft geschreven. Er is ook de mogelijkheid geopperd dat het een bewerking is van een verloren gegaan vioolconcert wat onder andere zou blijken uit het feit dat sommige passages overduidelijk geïnspireerd zijn op snaarmuziek.

Hoe dan ook, de maker van het fragment heeft een manier gevonden om naar BWV 565 te kijken en te luisteren. Eén keer meekijken dan een keer alleen luisteren.

Volumeknop open en geniet ervan.

De verholen tranen van Luciano

Tijdens een interview kreeg Luciano Pavarotti de vraag wat het grootste compliment was dat hij ooit gekregen had. Als antwoord vertelde de gezette Pavarotti dat hij eens op het trottoir in New York wandelde. Een vrouw botste tegen hem aan en zei "Oh pardon, ik had u niet gezien."

Sommigen houden niet van Italiaanse opera's maar wie Pavarotti hoort zingen kan toch onmogelijk als een ijskonijn blijven. Als geen ander kon Pavarotti de pathos die bij de Italiaanse opera's hoort vorm geven.

Op 6 september 2007 overleed Pavarotti aan kanker. Alhoewel zijn familie een besloten begrafenis voorstond werd het een grootse gebeurtenis in aanwezigheid van onder anderen Romano Prodi (minister-president van Italië, Kofi Anan (VN) en vele wereldberoemde collega's. Kardinaal Bertone, staatssecretaris van het Vaticaan ging in de plechtigheid voor. De plechtigheid werd live uitgezonden door CNN en was op het internet te volgen. Het stuntteam van de Italiaanse luchtmacht kleurde de lucht in de kleuren van de Italiaanse vlag.

En dat voor een bakkerszoon die in zijn jonge jaren liever profvoetballler wilde worden (had hij wel wat kilootjes minder moeten wegen.)

Donizetti schreef de opera L'elisir d'amore. Nemorino is verliefd op Adina. Adina heeft echter geen belangstelling voor Nemorino. Nemorino koopt bij een straathandelaar een liefdesdrankje om Adina voor zich te winnen. De liefdesdrank is niet meer dan goedkope wijn maar wanneer Nemorino Adina ziet huilen weet hij dat zijn "drankje" heeft gewerkt.


Una furtiva lagrima Een verholen traan
negli occhi suoi spuntò: verscheen in haar ogen:
Quelle festose giovani de feestelijke jeugd
invidiar sembrò.lijken me te benijden.
Che più cercando io vò?Wat zou ik me mogelijk nog meer kunnen wensen?
Che più cercando io vò?Wat zou ik me mogelijk nog meer kunnen wensen?
M'ama! Sì, m'ama, lo vedo. Lo vedo.Zij houdt van me! Ja, zij houdt van me, ik zie het. Ik zie het.
Un solo istante i palpiti Om haar heel even te horen
del suo bel cor sentir!de slagen van haar hart!
I miei sospir, confondere Om bijna mijn zuchten te verwarren
per poco a' suoi sospir! met die van haar!
I palpiti, i palpiti sentir,De slagen, de slagen van haar hart om die te horen,
confondere i miei coi suoi sospir...om mijn zuchten te verwarren met die van haar...
Cielo! Sì, può morir!Hemel! Ja, ik kan nu sterven!
Di più non chiedo, non chiedo.Ik vraag niets meer, niets.
Ah, cielo! Sì, può! Sì, può morir! Oh, hemel! Ja, ik kan, ik kan nu sterven!
Di più non chiedo, non chiedo.Ik vraag niets meer, niets.
Sì, può morir! Sì, può morir d'amor.Ja, ik kan sterven! Ja, ik kan sterven uit liefde.

Geniet ervan.


">

Links, Rechts...Links

Maurice Ravel kreeg van Paul Wittgenstein een bijzonder verzoek. Wittgenstein (broer van filosoof Ludwig Wittgenstein) Verzocht Ravel om een pianoconcert voor alleen de linkerhand te schrijven.

Wittgenstein groeide op in een familie met veel culturele contacten waaronder Brahms, Mahler en Richard Strauss. Het moet hem geïnspireerd hebben om zijn eigen muzikale talenten te ontwikkelen.
In 1913 begon Wittgenstein met het geven van concerten met redelijk goede recensies. Helaas brak in 1914 de eerste wereldoorlog uit en werd Wittgenstein opgeroepen voor militaire dienst. Tijdens een aanval op Polen werd Wittgenstein in de elleboog geschoten en gevangen genomen door de Russen. Zijn rechterarm moest worden geamputeerd.
Tijdens zijn krijgsgevangenschap in Omsk besloot Wittgenstein om zijn carrière voort te zetten. Hij schreef zijn blinde oud-leraar Josef Labor met het verzoek om stukken te schrijven voor alleen de linkerhand. Na afloop van de eerste wereldoorlog studeerde Paul intensief op de technieken en composities die Labor voor hem had gemaakt.
Wittgenstein ontwikkelde combinaties van pedaal- en handbewegingen waardoor hij akkoorden kon spelen die tot dan voor onmogelijk werden gehouden voor vijfvingerige pianisten.
Wittgenstein begon weer op te treden met goede kritieken. Hierop verzocht hij meerdere componisten waaronder Ravel om muziek te componeren voor piano met de linkerhand.
Aanvankelijk vond Wittgenstein Ravel's pianoconcert voor de linkerhand te jazzy. later stelde hij zijn mening bij. Sindsdien worden Ravel's pianoconcert voor de linkerhand en de geschiedenis van Wittgenstein in een adem genoemd danwel verteld.

In de tv-serie MASH is er een aflevering ("Moral victory") waarin een dienstplichtige pianist blijvende schade oploopt aan zijn zenuwen in zijn rechterhand. Kolonel Charles Winchester geeft hem een stuk bladmuziek van Ravel's pianoconcert voor linkerhand, vertelt het verhaal van Wittgenstein en moedigt de arme pianist aan zijn muzikale ambities voort te zetten.

Het fragment dat ik heb gekozen is het Cadenza van het pianoconcert voor de linkerhand van Ravel gespeeld door Leon Fleisher, die zelf ook zijn rechterhand niet meer kan gebruiken.

Geniet ervan.

">

The ambasador of peace.

Op een lentemorgen hing er een poster op de muur van het conservatorium in Moskou. Een aankondiging van een pianorecital door Vladimir Horowitz (USA). Deze enkele poster zorgde voor veel opgewonden spanning in Moskou. Iedereen die de poster zag of ervan hoorde wist dat dit een historisch en onvergetelijk concert zou worden. En dat werd het! Nog geen 400 kaartjes waren beschikbaar voor het publiek. Een lange wachtrij vormde zich gedurende de nacht en op het moment dat het loket openging waren de kaartjes in een paar minuten uitverkocht. De overige 1.800 plaatsen gingen naar prominenten van de regering en het corps diplomatique.

Het regende op zondag 20 april, 4 uur 's-middags. Het concert zou beginnen. Honderden Moskovieten hadden zich verzameld voor het conservatorium. Zij zouden niks van het concert horen maar het simpele idee deel uit te maken van deze historische gebeurtenis zorgden ervoor dat al deze mensen de regen trotseerden en voor de poort van het conservatorium stonden.

Toen een oude man in donker pak en vlinderdas het podium betrad, barstte het applaus los gevolgd door uitroepen toen Horowitz naar de vleugel liep, licht naar het publiek boog, voor het publiek klapte en met een toch nerveuze glimlach op de vleugel klopte alsof hij zichzelf en het instrument op deze manier vertrouwen wilde geven. Horowitz ging zitten en wachtte op stilte. Zijn vingers begonnen te spelen. Een sonate van Scarlatti. Dit was het moment: zestig jaar na zijn vertrek uit de Sovjet-Unie en 82 jaar oud, was de grote Vladimir Horowitz terug om te spelen in zijn geboorteland.

"Horowitz is de enige man die kleuren kan spelen." zei een concertganger die net als velen anderen tot tranen geroerd was door Horowitz, de muziek en de historische lading van het concert.

Horowitz verliet de Sovjet-Unie in 1925 op 22-jarige leeftijd. Toen al was hij beroemd om zijn formidabele pianospel. Zelfs de grenswachters kenden hem. Een van hen legde zijn hand op de schouder van de jonge Horowitz en zei:"Vergeet je moederland niet." Gelukkig vroegen ze hem niet om zijn schoenen uit te trekken. Duizenden dollars dienden als "steunzool" voor zijn komende concerten.

Toen het voor hem mogelijk werd om nog voor zijn dood één keer in Moskou te spelen schreef een van zijn nichten dat ze op hem zou wachten op het vliegveld van Moskou. Toen Horowitz en zijn vrouw (dochter van de even beroemde Toscanini) aankwamen vergaten ze alle pers om in een hoekje van de hal de ontmoeting met zijn familie te beleven.

Op de dag van het concert waren ook veel studenten van het coservatorium naar hun school gekomen. Tijdens de repetitie hadden ze van Horowitz een fenomenaal concert gekregen (volgens een van zijn vaste begeleiders, een van de beste concerten die hij gegeven had). Alhoewel zonder kaartje, wisten studenten bij het uiteindelijke concert door het veiligheidscordon heen te dringen. Ongeveer 200 van hen wisten tot het balkon te komen waar zij tegen de achtermuur aangedrukt en in de hoeken en gangen zich toegang wisten te verschaffen tot het concert. De politie gaf het op maar op de opnames van het concert kan je tijdens de eerste maten van Scarlatti's sonate L 33 het gerommel en rumoer op het balkon horen (en in het fragment nog zien).

Op youtube kan je een fragment zien van de aanloop naar het concert. Het begint met het voorlezen van de brief van zijn nicht. Later zie je de aankomst op het vliegveld en de start van de repetitie voor studenten. Met een betoverende glimlach noemt hij zichzelf the ambassador of peace. De laatste opmerkingen van de vrouw op het einde van het fragment zeggen meer dan genoeg. Klik rechts bij de links op Horowitz in Moskou

Het fragment is van sonate L33 van Scarlatti tijdens het concert van Horowitz in Moskou 1986. Als je het beeld groot maakt kan je boven in het balkon nog beweging zien. Laat je echter niet afleiden van het weergaloze spel van deze fragiele maar ijzersterke Vladimir Horowitz.

Geniet ervan.


">