onder de pijnbomen van Rome

Ik zal een jaar of twintig zijn geweest toen ik een elpee kocht met de Pini di Roma van Respighi. Ontelbare malen heb ik het inmiddels beluisterd.

Ottorino Respighi was een Italiaanse componist die de Pini di Roma schreef in 1923 als onderdeel van zijn Romeinse trilogie, Fontana di Roma, Pini di Roma en Feste di Roma.

In het eerste deel loopt Respighi als het ware onder de pijnbomen bij villa Borhese.
De zon schijnt op een aangename lentedag. Hij gaat op een bankje zitten, doet zijn ogen dicht en luistert naar alle geluiden om zich heen: een klein briesje, vogels, stadsgeluiden, soldaten die voorbij marcheren en vooral spelende, zingende en elkaar achterna zittende kinderen.

In het tweede deel, Pini presso una catacomba, ben je onder de pijnbomen bij een catacombe. De sombere bijna onaardse sfeer is voelbaar.

In het derde deel, I pini dei gianicolo, loop je bij nacht onder de pijnbomen bij een tempel voor de Romeinse god Janus op een van de Romeinse heuvels.
Respighi gebruikte hier een bandopname om het zingen van een nachtegaal te verwerken.

Bij het vierde deel, I pini della Via Appia, hoor je de Romeinse legioenen in de vroege ochtendmist langs de pijnbomen van de Via Appia de stad uit marcheren. Respighi wilde de grond laten trillen.

Geniet er van!



href="http://

Ssssttt

Sara Maitland heeft een prachtig boek, Stilte als antwoord (A book of silence), geschreven. Maitland is op zoek naar de kern van stilte en vergelijkt daarbij haar eigen ervaringen met die van anderen. Van vroeg-Christelijke woestijnkluizenaars tot solozeilers. Van Bergbeklimmers tot middeleeuwse monnikken en nonnen. De een vindt in de stilte niets en daarmee alles en voor de ander levert de stilte juist een beeld op van zichzelf of van creatieve aspiraties. De diepste ervaringen met stilte blijken onzegbaar. Woorden raken de intense beleving niet en daarmee rest alleen nog het zwijgen, stilte.

Hildegard von Bingen, een mystica die leefde van 1098 tot 1178, heeft haar ervaringen in muziek tot uitdrukking gebracht om zodoende het Goddelijke aanraakbaar te maken. Het heeft prachtige, diepe muziek opgeleverd die duizend jaar later nog steeds een kiertje. Stilte en muziek vallen dan samen.

Luister naar stilte

Wie is de baas?

Toen Bernstein het eerste pianoconcert van Brahms dirigeerde met Glenn Gould als solist onstonden daar toch "wat problemen". De interpretatie die Gould wilde geven aan de compositie was volstrekt niet in overeenstemming met de interpretatie die Bernstein er als dirigent aan wilde geven. En wie is er dan de baas? Uiteindelijk heeft Bernstein ingestemd met de interpretatie van Gould. Gould ging wel akkoord dat Bernstein voorafgaand aan het concert een verklaring gaf aan het publiek. Het is mooi hoe Bernstein spreekt over de genius Gould, het avontuur en de rolverdeling tussen dirigent en solist.

Het eerste fragment geeft de toespraak van Bernstein. Het tweede fragment betreft een eerste deel van het concert. Na afloop onderaan doorklikken op tweede vervolgfragment.

Genier er van!



"

Groen, kleur van de liefde?

Afgelopen woensdag liep ik door het metrostation Knightsbridge in Londen. Ik zag een straatmuzikant die met een kleine, Ierse fluit klaar stond om te gaan spelen. Ik was benieuwd wat er zou komen. Toen ik hem passeerde begon hij een melodie die zo bekend is en ook zo oud.

De oudste schriftelijke registratie van Gleensleeves dateert uit 1580. Later komt de ballade meerdere keren voor in schriftelijke bronnen.
Het verhaal wil dat koning Henry VIII het lied schreef voor zijn toenmalige liefde Anne Boleyn. Anne Boleyn wees Henry VIII ondanks zijn pogingen haar te verleiden, af. In de tekst zou dat terug te vinden zijn als de liefde van de schrijver "cast me off discourteously". De compositie heeft echter meer een Italiaans karakter dat pas na Henry VIII in Engeland zijn intrede deed.

Het is mogelijk dat het lied gaat over een overspelige lady Greene Sleeves. In die tijd had de kleur groen sexuele connotaties. Een verwijzing naar de groene vlekken op de kleding van een dame als ze buiten de liefde had bedreven.
Een andere interpretatie is dat groen juist de kleur van lichtheid in liefde betekende. Dit zou terug te zien zijn in de regel 'Greensleeves is my delight'.

Hoe dan ook, ruim 500 jaar later, in een compleet andere maatschappij, klinkt Greensleeves nog steeds bij iedereen bekend in de oren....als de metropassagiers tenminste hun iphones en mp3~spelers uit zouden zetten.

Geniet er van!

">

Leningrad

Vanaf 8 september 1941 tot 18 januari 1943 belegerden en blokkeerden de Duitsers Leningrad (Sint Petersburg). Er kon slechts mondjesmaat voedsel worden aangevoerd via de lucht en tijdens de winter over het bevroren Ladoga meer. Alhoewel er in het begin nog ruime voedselvoorraden waren was de hongersnood tijdens de koude winter van1941/1942 onvermijdelijk. Alles wat maar eetbaar was en niet eetbaar was werd gezochten en gegeten. Tienduizenden vonden de hongersdood en nog eens tienduizenden zo niet honderduizenden vonden de dood als gevolg van de strenge kou, barre omstandigheden en lege magen. Maar Leningrad hield stand en werd in de oorlog het symbool van onverzettelijkheid, moed en opofferingsgezindheid.
Op de foto bij dit bericht een uitgehongerde man met zijn dagelijks rantsoen.

Shostakovich schreef aan zijn 7e symphonie tijdens het beleg van Leningrad in 1941. Hij was daar ingedeeld bij de brandweer. Al snel werd de 7e Symphonie gezien als een aanklacht tegen Hitler en het naziregime. Omdat nu wel duidelijk is dat hij al eerder aan het werk begon, wordt algemeen aangenomen dat het werk ook een aanklacht is tegen Stalin.


Ondanks zijn moeilijke en gecompliceerde relatie met het communistische regime, was Shostakovich een waar Russisch patriot. Toen de Duitsers in 1941 Rusland binnen vielen, meldde hij zich voor militaire dienst. Om gezondheidsredenen werd Shostakovich afgewezen. Hij schreef zich toen in bij de brandweer van Leningrad. Een beroemde afbeelding van Shostakovich met brandweer uniform stond op het omslag van Time magazine


Shostakovich was een jaar eerder begonnen met de compositie van zijn 7e symphonie (Het kwam Stalin beter uit dat Shostakovich tijdens het beleg begon aan het werk maar dat is dus niet het geval geweest) maar redigeerde en completeerde de eerste twee delen tijdens het beleg van Lenigrad.
Het derde deel maakte hij af toen hij Leningrad wist te ontvluchten naar Moskou. Uiteindelijk was de symphonie klaar toen hij weer verder was gevlucht naar Samara.
Shostakovich droeg het werk op aan de stad Leningrad die toen nog steeds werd belegerd.

Na zeven uitvoeringen in Rusland werd de symphonie op microfilm gezet en door geheim agenten naar Teheran gevlogen. Daar namen Britse spionnen het werk over en vond de symphonie zijn weg naar Londen en New York. In juli 1942 dirigeerde Arturo Toscanini de Amerikaanse premiëre. Dit werd landelijk live uitgezonden. De symphonie was een enorm succes en werd gezien als een symbool van Russische standvastigheid tegen de Duitse aanvallen.

In augustus 1942 lukte het om de bladmuziek Leningrad in te krijgen. De muziek werd, ondanks een groot gebrek aan papier en inkt, met de hand over geschreven voor de diverse partijen.
Op 9 augustus werd het uitgevoerd door het enige nog operationele orkest van de stad. De muzikanten kregen een extra rantsoen om te kunnen spelen en orkestleden die aan het front vochten werden door andere muzikanten vervangen.
Het concert werd met behulp van grote luidsprekers uitgezonden over de hele stad. Om het ongebrokene van Lenigrad te tonen stonden er ook luidsprekers opgesteld richting de Duitse belegeraars die van tevoren met zwaar artillerievuur waren bestookt opdat ze stil zouden zijn tijdens het concert.

De symphonie is vooral bekend door het eerste deel dat een repeterende melodie heeft dat steeds verder aanzwelt. De vijandige troepen naderen, het gevaar dreigt.

Bernstein dirigeert. Klik telkens na het fragment op het onderste volgende fragment. De hele symphony is te belauisteren in tien fragmenten.

Geniet er van!

">">